Calcium is het meest voorkomende mineraal dat in bot wordt aangetroffen. Slechts een klein percentage van het totale lichaamscalcium wordt in bloed aangetroffen. Bloedcalcium speelt een belangrijke rol bij de regulatie van de hartfrequentie en het ritme, omdat het betrokken is bij de opwekking en overdracht van stroom van de pacemakers naar de hartspier. Een laag calciumgehalte in het bloed verhoogt het risico op ventriculaire tachycardie of te snelle samentrekkingen van de onderste kamers van het hart.
Calciumhomeostase
Bloedcalcium wordt gereguleerd door de schildklier en de bijschildklieren. Calcitonine - een hormoon geproduceerd door de schildklier - komt vrij wanneer bloedcalcium wordt verhoogd. Wanneer bloedcalcium laag is, geven de bijschildklieren parathyroïd hormoon vrij, of PTH, dat de afbraak van bot stimuleert om calcium aan het bloed af te geven. PTH werkt ook in de nieren, waardoor de calciumuitscheiding wordt verminderd. Bloedcalcium wordt ook gehandhaafd door vitamine D, die de absorptie van darmcalcium vergemakkelijkt.
Bronnen van calcium en verminderde calciuminname
Belangrijke bronnen van calcium in de voeding zijn dagboekproducten, zoals melk, kaas en yoghurt, en eieren. Bepaalde soorten vis, zoals sardines en pilchards, kunnen aanzienlijke hoeveelheden calcium bevatten. Andere bronnen van calcium zijn schaaldieren, amandelen, pinda's, kikkererwten en bonen. Een verminderde inname van calcium in de voeding kan leiden tot calciumgebrek. Volgens het kinderziekenhuis en medisch centrum in Omaha, Nebraska, resulteert het gebrek aan calcium in de verlenging van het QT-interval, wat de tijd weerspiegelt die het duurt voordat de hartspier zich samentrekt en ontspant. Naast ventriculaire tachycardie, wordt een verlengd QT-interval ook geassocieerd met een verhoogd risico op ventriculaire aritmieën of een onregelmatig hartritme.
Calcium en pacemakers
De meeste cellen hebben stabiele rustende membraanpotentialen, of het vermogen om elektrische stroom aan te sturen wanneer ze worden geëxciteerd. De rustende membraanpotentiaal wordt gehandhaafd door de verdeling van positieve en negatief geladen ionen over beide zijden van het celmembraan. In rust is de calciumconcentratie in pacemakers - cellen in het hart die de hartslag bepalen - laag vergeleken met de buitenkant. Wanneer pacemakers stroom opwekken, openen de calciumkanalen in de membranen zich, waardoor calcium in de cellen kan stromen. Pacemakers hebben onstabiele rustende membraanpotentialen, die het gevolg zijn van lekkende kanalen in het celmembraan waardoor positieve ionen de cel kunnen binnengaan; deze 'lekkage' van het celmembraan betekent dat pacemakers zichzelf op regelmatige tijdstippen kunnen opwinden.
Oorzaken van laag calcium
Een tekort aan bloedcalcium is het gevolg van de onderbreking van mechanismen die betrokken zijn bij calciumabsorptie en -regulatie. Vitamine D-deficiëntie resulteert in verminderde calciumabsorptie en slechte calciumabsorptie is geassocieerd met een laag calciumgehalte in het bloed, ongeacht de adequate calciuminname via de voeding. Ziekten die het absorberende oppervlak van de dunne darm aantasten, wat resulteert in een slechte opname van voedingsstoffen, waaronder calcium, kunnen resulteren in een laag calciumgehalte in het bloed. Inname van voedingsmiddelen die oxalaat bevatten - een verbinding die zich aan calcium in de darm bindt en daardoor de absorptie ervan voorkomt - kan resulteren in een laag calciumgehalte in het bloed. Oxalaat wordt gevonden in spinazie, rabarber, groene bonen en bieten. Bepaalde vruchten, zoals sinaasappelen, veenbessen, druiven, pruimen, appels en peren bevatten ook oxalaat.
