IJzer is een belangrijk sporenelement dat nodig is voor de aanmaak van rode bloedcellen en voldoende zuurstof draagvermogen van het bloed. Tekorten kunnen het gevolg zijn van onvoldoende inname via de voeding of overmatig verlies van ijzer als gevolg van een bloeding. IJzergebrek is een veelvoorkomende oorzaak van bloedarmoede en kan leiden tot verschillende veranderingen in een compleet bloedbeeld.
IJzer metabolisme
IJzer speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van rode bloedcellen, spiereiwitten en botten. De dagelijkse voedingsbehoefte voor ijzer varieert met de leeftijd en het geslacht, volgens de Nationale Anemie Actie Raad. Mannen hebben over het algemeen een voldoende ijzerinname via de voeding, terwijl jongere vrouwen en kinderen minder snel aan de vereisten zullen voldoen. Vlees en zeevruchten bieden de beste bronnen van dieetijzer. Andere bronnen van ijzer zijn eieren, zuivelproducten en een verscheidenheid aan planten, waaronder bonen, erwten en groene bladgroenten.
Ijzertekort
Ijzertekort treedt op als de ijzerinname niet overeenkomt met de behoeften van het lichaam of als het lichaam ijzer verliest. De groei van kinderen of de zwangerschap vereist een verhoogde ijzervoorraad, terwijl een bloeding of overmatige menstruatie leidt tot een verhoogd ijzerverlies, beide resulteren in uitputting van ijzervoorraden. De symptomen van een tekort zijn meestal gerelateerd aan bloedarmoede en verminderde zuurstofafgifte aan de weefsels van het lichaam, zoals besproken door de American Society of Hematology. Symptomen zijn onder meer vermoeidheid, zwakte, bleekheid, kortademig van inspanning, snelle hartslag, broze nagels, haaruitval en hunkeren naar ijs of vuil.
Diagnose van ijzertekort
Een compleet bloedbeeld is typisch een van de eerste tests die werden uitgevoerd bij het diagnosticeren van ijzerdeficiëntie. Verlaagde niveaus van hemoglobine, het eiwit in rode bloedcellen dat verantwoordelijk is voor zuurstoftransport, en kleinere dan normale rode bloedcellen zijn kenmerkend voor volledig ontwikkelde microcytaire anemie, vaak waargenomen bij een ijzertekort, volgens 'Klinische diagnose en Beheer door laboratoriummethoden'. Aanvullende bloedtesten tonen lage ijzergehaltes, laag ferritine en een verhoogde totale ijzerbindende capaciteit.
Andere veranderingen in het aantal bloedcellen
Bloedarmoede is de meest voorkomende bevinding van een complete bloedtelling bij ijzertekort, maar naarmate de tekorten vordert, kunnen er andere veranderingen optreden. Het aantal witte bloedcellen, dat cellen vertegenwoordigt die het lichaam tegen infecties beschermen, is meestal normaal of enigszins laag. Bloedplaatjes, die verantwoordelijk zijn voor het helpen bij de bloedstolling, kunnen aanvankelijk toenemen bij ijzertekort, maar dalen vaak in aantal naarmate de bloedarmoede ernstiger wordt. Rode bloedcelveranderingen worden ook duidelijker als ze onder de microscoop worden bekeken, met grotere variatie in grootte, kleur en vorm dan normaal.
Behandeling
IJzergebrek kan worden behandeld door ijzer in het dieet te verhogen of supplementen te nemen, afhankelijk van de ernst van het tekort. De oorzaak van het tekort aan ijzer moet ook worden bepaald, vooral bij oudere mensen of wanneer onverklaarde bloeding aanwezig is. Volgens Medline Plus moet bloedarmoede na twee maanden ijzertherapie volledig verdwijnen, hoewel de suppletie tot een jaar kan worden voortgezet om ijzervoorraden in het lichaam te herbouwen.
