Negenennegentig procent van het calcium in het lichaam wordt gebruikt om sterke botten en tanden te bouwen. Het resterende calcium circuleert in de organen, weefsels en bloedbaan. In bepaalde situaties kunnen calciumafzettingen zich ophopen in verschillende lichaamsweefsels, op specifieke locaties of in een wijdverbreid patroon. Calciumdepositie is soms onschadelijk, maar in andere situaties kan dit duiden op een onderliggende afwijking of ziekte. De twee hoofdoorzaken van calcificatie en calciumafzetting buiten de botten zijn weefselschade en een verhoogd calciumgehalte in het lichaam. Verschillende medische aandoeningen kunnen de situaties activeren.
Kleinschalige weefselschade
Verkalking kan optreden door lokale weefselbeschadiging wanneer het calciumbloedspiegel normaal is. Weefselschade triggert signalen die calcium aantrekken in het beschadigde weefsel. Er zijn verschillende soorten kleinschalige weefselschade die calcificatie veroorzaken. Bloedvatverkalking is een bekend voorbeeld. Dit type verkalking vindt plaats in beschadigde weefsels van de slagaders als onderdeel van de aandoening die bekend staat als atherosclerose. Beschadigde gebieden in de slagaders verzamelen vet en andere substanties en vormen een afzetting, een plaque genaamd die na verloop van tijd verkalkt wordt. Plaques leiden tot vernauwing van de slagaders en kunnen stolselvorming veroorzaken. Atherosclerotische plaques leiden vaak tot een hartaanval, beroerte of nierfalen.
De vorming van calciumafzettingen in de borst is een ander veel voorkomend voorbeeld van kleinschalige weefselbeschadiging die leidt tot verkalking. In de meeste gevallen is de calcificatie gerelateerd aan een niet-kankerachtig proces, zoals fibrocystische borstveranderingen. In sommige gevallen zijn calciumafzettingen in de borst echter een teken van kanker.
Grootschalige weefselschade
Grootschalige weefselbeschadiging is geassocieerd met uitgebreid verlies van cellen, een situatie die wordt aangeduid als weefselnecrose. Net als bij kleinschalige schade leidt de dood van weefsel in een specifiek deel van het lichaam tot het vrijkomen van signaalfactoren die cellen aantrekken om het dode weefsel te reinigen en te genezen. Dit proces, bekend als een ontstekingsreactie, trekt calcium aan in het beschadigde gebied terwijl het geneest. Dit kan leiden tot permanente verkalking. Infecties zijn mogelijke oorzaken van dit soort weefselverkalking, dat vaak in de longen te zien is. Verkalking wordt ook soms gezien rond het hart geassocieerd met een aandoening die pericarditis wordt genoemd.
Langdurige of herhaalde weefselschade met bijbehorende ontsteking kan ook weefselverkalking veroorzaken. Calciumafzettingen van dit type komen vaak voor in de pezen van de schouders, enkels of knieën. Ze komen ook vaak voor bij chronische pancreatitis, waarbij het orgaan aanhoudend ontstoken is, meestal als gevolg van overmatige alcoholinname. Verkalking door weefselsterfte kan ook het gevolg zijn van stomp trauma aan het lichaam.
Calcificatie vanaf verhoogd calciumniveau
Bij calcificatie die optreedt bij een hoge calciumspiegel in het bloed, is er sprake van een ander mechanisme, dat doorgaans leidt tot een wijdverspreide verdeling van calciumafzettingen in verschillende delen van het lichaam. Wanneer er te veel calcium in de bloedbaan zit, kan het niet langer in het vloeibare deel van het bloed worden opgelost en begint het zich in de weefsels van het lichaam af te zetten.
Hyperparathyroïdie - een hormonale stoornis die ervoor zorgt dat calcium uit de botten in de bloedbaan terechtkomt - is een voorbeeld van een aandoening die kan leiden tot wijdverspreide calciumafzettingen in het lichaam. Botvernietiging door tumoren of ziekten kan ook overmatig calcium in de bloedbaan vrijmaken en calciumafzettingen in lichaamsweefsels veroorzaken. Langdurig nierfalen en overmatige inname van vitamine D, wat resulteert in overmatige opname van calcium uit de darmen, kan ook leiden tot dit soort verkalking.
Waarschuwingen en voorzorgsmaatregelen
Verkalking in de lichaamsweefsels veroorzaakt meestal geen symptomen. Een hoog calciumgehalte kan echter symptomen veroorzaken, zoals zwakte, misselijkheid, braken, slechte eetlust, verwarring of slaperigheid. Borstpijn, gewrichts- of spierpijn en botpijn zijn ook mogelijk met sommige aandoeningen. Als u een van deze symptomen ervaart, ga dan zo snel mogelijk naar uw arts. In veel gevallen is weefselverkalking onschadelijk - maar als behandeling nodig is, hangt de therapie af van de onderliggende oorzaak van het probleem en de aangetaste weefsels.
