Adrenaline of epinefrine is een stresshormoon dat wordt afgescheiden door de bijnieren van de nieren. Het speelt een belangrijke rol bij het voorbereiden van het lichaam op een vecht-of-vluchtreactie in bedreigende omgevingen. Een adrenalinekick is een plotselinge toename van de afscheiding van adrenaline uit de bijnieren. Dit gebeurt wanneer het brein communiceert met de klieren dat er behoefte is aan een vecht-of-vluchtreactie. De oorzaak van een adrenalinestoot hoeft geen daadwerkelijke fysieke bedreiging te zijn, maar kan ook een ingebeelde bedreiging, zware lichamelijke inspanning, hartfalen, chronische stress, angst of een verstoring van de hersenen of bijnieren zijn.
Adrenalinestoot
Wanneer je iets als bedreigend of opwindend ervaart, geeft de hypothalamus in de hersenen signalen aan de bijnieren dat het tijd is om adrenaline en andere stresshormonen te produceren. De bijnieren produceren adrenaline door het aminozuur tyrosine om te zetten in dopamine. Oxygenatie van dopamine levert noradrenaline op, dat vervolgens wordt omgezet in adrenaline. Adrenaline bindt zich aan receptoren in het hart, slagaders, pancreas, lever, spieren en vetweefsel. Door zich te binden aan receptoren op het hart en de aders, verhoogt adrenaline de hartslag en ademhaling en door binding aan receptoren op de pancreas, lever, spieren en vetweefsel, remt het de aanmaak van insuline en stimuleert het de synthese van suiker en vet, wat de lichaam kan gebruiken als brandstof in vecht-of-vlucht situaties.
Schadelijke effecten
Een adrenalinestoot kan schadelijke gevolgen hebben voor de gezondheid. Bij mensen met een hartaandoening kan het een verzwakking van de hartspier, hartfalen of een hartaanval veroorzaken. Het kan ook de hersenen op negatieve manieren beïnvloeden. Doorlopend verhoogde niveaus van stresshormonen kunnen leiden tot een krimp van de hippocampus, het belangrijkste geheugencentrum in de hersenen, volgens een onderzoeksteam in PNAS van januari 2008. Stresshormoon stimuleert de productie van IL-1-bèta, een cytokine of een signaalmolecuul, dat ontstekingen in de hippocampus veroorzaakt en de vorming van nieuwe neuronen voorkomt. IL-1-bèta bindt ook aan plaatsen in de hypothalamus, de hypofyse en de hippocampus, vonden de onderzoekers.
Gunstige effecten
Hoewel hyperactiviteit in de bijnier schadelijke gevolgen kan hebben voor de gezondheid, kunnen licht verhoogde stresshormoonspiegels een positief effect hebben op het bloedgehalte van leptine, een eiwit dat wordt aangemaakt in het witte vetweefsel van het lichaam en dat de groei van kankercellen versnelt, volgens een onderzoeksteam in het juli nummer van Cell. Hoewel het bloedgehalte van leptine normaal recht evenredig is met de hoeveelheid vetweefsel in het lichaam, kunnen stresshormonen een rol spelen bij het reguleren van hoeveel leptine de vetcellen produceren. Hoe minder ze produceren, de langzamere kankercellen zullen groeien, zeggen de onderzoekers.
Stresshormonen en geheugen
Terwijl adrenale klieren een belangrijke plaats vormen voor adrenalinesynthese, adrenergische neuronen in de hersenstam produceren ook adrenaline. Deze neuronen bevatten het enzym PNMT, dat nodig is voor een klier of neuron om noradrenaline om te zetten in adrenaline. Stressvolle situaties versnellen de activiteit van adrenerge en noradrenerge neuronen. Dit kan een diepgaand, negatief effect hebben op het geheugen, volgens een onderzoeksteam in het Journal of Neuroscience van oktober 2008. Wanneer stresschemicaliën als neurotransmitters werken, beïnvloeden ze de opslag van herinneringen door de amygdala te activeren, een centrum van de hersenen dat betrokken is bij de verwerking en opslag van negatieve emoties. Normaal gesproken onthouden mensen dingen beter als ze vaak in de geest worden herhaald, maar een enkele emotioneel significante gebeurtenis kan voldoende zijn voor neuronen om langdurige netwerken te genereren.
Behandeling
Intermitterende adrenaline-uitbarstingen die om natuurlijke redenen optreden, vereisen geen behandeling. Als chronische stress, angst of paniekstoornis een overmatige secretie van adrenaline veroorzaakt, kunnen angststoornissen, zoals selectieve serotonineheropnameremmers, de symptomen verlichten door de trigger te blokkeren. Bètablokkers, die zich binden aan receptoren in het hart, worden vaak gebruikt om te voorkomen dat een falend hart overstuurt op een overmatige afscheiding van stresshormonen. Volgens een rapport gepubliceerd in de februari uitgave van Nature Medicine, bestaat een andere behandeling voor hartpatiënten die nog onderzocht wordt, in het blokkeren van de bijnier GRK2, een enzym dat de adrenaline secretie reguleert.
