Intraveneuze contrastmaterialen worden veel gebruikt in een verscheidenheid aan beeldvormingstests, zoals MRI's, CT's en PET-scans. Er zijn verschillende soorten contrastmaterialen, die verschillen in de grootte en het type moleculen die ze bevatten. Over het algemeen is het minder waarschijnlijk dat de lichtere materialen bijwerkingen veroorzaken, maar het gebruik ervan kan beperkt zijn door de kosten, zoals uitgelegd in een artikel uit 2002 over bijwerkingen van contrastmateriaal in het tijdschrift American Family Physician. Bijwerkingen kunnen onmiddellijk of vertraagd zijn en kunnen variëren van mild tot levensbedreigend.
Anafylactische reactie
Anafylactische reacties beginnen meestal binnen 20 minuten na het ontvangen van een intraveneuze injectie van contrastmateriaal, zoals uitgelegd in een studie gepubliceerd in Nuclear Medicine Technology. Milde symptomen zijn urticaria, jeukende rode striemen, pruritus, wat betekent jeuk over het hele lichaam, misselijkheid en braken. Meer ernstige symptomen zijn onder meer vernauwing van de luchtwegen en vocht in de luchtwegen en longen. Stoornissen in het hartritme kunnen levensbedreigend zijn. Insulten, sluiting van de luchtwegen en overlijden kunnen voorkomen.
Autonomische reacties
Contrastmateriaal kan het autonome zenuwstelsel beïnvloeden, wat leidt tot een trage hartslag en verwijding van bloedvaten in de huid, die samen een gevaarlijke daling van de bloeddruk kunnen veroorzaken. Misselijkheid, braken, diffuus zweten en verwarring zijn andere symptomen. Een gevoel van warmte en een metaalachtige smaak kunnen de andere symptomen vergezellen. Onbehandelde, lage bloeddruk kan leiden tot instorting van de bloedsomloop en overlijden.
Vertraagde reacties
Reacties op contrastmiddelen kunnen zich enkele dagen na de procedure ontwikkelen. Volgens het American College of Radiology zijn ze relatief gewoon. De symptomen zijn meestal mild, bestaande uit zwakte, griepachtige symptomen van de bovenste luchtwegen, buikpijn, misselijkheid en braken. De ernstigste bijwerkingen zijn huidletsels, die levensbedreigend kunnen zijn en die door een dermatoloog moeten worden onderzocht.
Nierschade
Nierbeschadiging door intraveneuze contrastmaterialen komt met name waarschijnlijk voor bij patiënten die al een nieraandoening hebben. Acuut nierfalen wordt gekenmerkt door de sluiting van de nieren, waardoor het lichaam zijn vermogen verliest om zich te ontdoen van overtollige vloeistoffen en toxines en de zout- en zuurbalans van het lichaam te handhaven. Aangezien contrastmateriaal door de nieren wordt uitgescheiden, moet voorzichtigheid worden betracht wanneer het wordt toegediend aan mensen met een verminderde nierfunctie. Volgens een studie gepubliceerd in de Journal of Nuclear Medicine Technology lopen mensen met diabetes type 2 die orale middelen gebruiken om hun diabetes te behandelen een bijzonder risico op contrast-geïnduceerde nierinsufficiëntie.
