Elke cel van het menselijk lichaam heeft energie nodig om de metabole functies uit te voeren die het leven ondersteunen. Glucose is een kleine, eenvoudige suiker die dient als primaire brandstof voor energieproductie, vooral voor de hersenen, spieren en verschillende andere lichaamsorganen en weefsels. Glucose dient ook als een bouwsteen voor grotere structurele moleculen van het lichaam, zoals glycoproteïnen en glycolipiden. Het menselijk lichaam reguleert glucosewaarden strak. Abnormaal hoge of lage niveaus leiden tot ernstige, mogelijk levensbedreigende complicaties.
Brain Fuel
Het brein vertrouwt normaal gesproken bijna uitsluitend op glucose om zijn energiebehoeften te voeden. Vanwege de hoge energiebehoefte en het onvermogen om glucose op te slaan, hebben de hersenen een constante toevoer van suiker nodig. Het lichaam heeft meerdere mechanismen om een significante daling van de bloedglucose of hypoglykemie te voorkomen. Mocht een dergelijke daling echter optreden, dan kunnen hersenfuncties beginnen te falen. Veelvoorkomende hersengerelateerde symptomen van hypoglycemie zijn hoofdpijn, duizeligheid, verwarring, gebrek aan concentratie, angst, prikkelbaarheid, rusteloosheid, onduidelijke spraak en slechte coördinatie. Een plotselinge, ernstige daling van de bloedglucose kan leiden tot epileptische aanvallen en coma.
Spier brandstof
De skeletspieren vormen normaal ongeveer 30 tot 40 procent van het totale lichaamsgewicht, hoewel dit varieert op basis van geslacht, leeftijd en fitnessniveau. De skeletspieren maken tijdens het sporten gebruik van grote hoeveelheden glucose. In tegenstelling tot de hersenen slaan de skeletspieren bloedsuiker op in de vorm van glycogeen, dat snel wordt afgebroken om glucose te leveren tijdens fysieke inspanning. Spierweefsel absorbeert normaal ook grote hoeveelheden glucose uit de bloedbaan tijdens inspanning. Hoewel skeletspieren gebruik kunnen maken van van vet afgeleide moleculen voor energieproductie, kan uitputting van glucoseopslag tijdens langdurige inspanning leiden tot plotselinge vermoeidheid - algemeen bekend als bonken of slaan op de muur.
Brandstof voor andere weefsels en organen
De verschillende organen en weefsels van het lichaam hebben het vermogen om verschillende brandstoffen te gebruiken. Naast de hersen- en skeletspieren zijn sommige andere belangrijke organen en weefsels ook afhankelijk van glucose als hun primaire of enige brandstof. Voorbeelden zijn het hoornvlies, de lens en het netvlies van de ogen, en de rode en witte bloedcellen. Interessant is dat, hoewel de cellen van de dunne darm verantwoordelijk zijn voor het absorberen van glucose uit voedsel en deze door te geven in de bloedbaan, ze in de eerste plaats een ander molecuul gebruiken dat glutamine wordt genoemd als brandstof. Hierdoor blijft er meer glucose over voor andere organen en weefsels die meer afhankelijk zijn van de suiker.
Structurele rollen
Naast zijn rol in energieproductie, gebruikt het menselijke lichaam glucose samen met andere substanties om andere belangrijke structurele molecules te vervaardigen. Het glycoproteïne-collageen bestaat bijvoorbeeld uit een eiwitruggengraat plus eenvoudige suikers, waaronder glucose. Collageen is een essentieel structureel molecuul dat wordt aangetroffen in huid, spieren, botten en andere lichaamsweefsels. Andere glycoproteïnen spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling en instandhouding van de zenuwen van het lichaam. Glycolipiden, die bestaan uit bouwstenen voor vet en suiker, zijn fundamentele componenten van de membranen die de individuele cellen van het lichaam omringen, evenals structuren in deze cellen.
Hypoglykemie en hyperglycemie
Een significante daling van de bloedsuikerspiegel veroorzaakt meestal relatief snel symptomen van hypoglykemie, vanwege de voortreffelijke afhankelijkheid van de hersenen van een constante glucosetoevoer. Een hoge bloedsuikerspiegel of hyperglycemie kan al dan niet duidelijke symptomen veroorzaken. Bij mensen met type 1 diabetes, die weinig tot geen productie van het bloed-suiker-verlagende hormoon insuline hebben, leidt de combinatie van hoge bloedsuikerspiegel en gebrek aan insuline vaak tot tekenen en symptomen, waaronder: - overmatige dorst en honger - onbedoeld gewichtsverlies - gebrek aan energie - verhoogd plassen
Bij mensen met diabetes mellitus type 2 of prediabetes van voorliggers treden deze verschijnselen en symptomen vaak niet op of zijn ze niet significant genoeg om voor de hand te liggen. Om deze reden gaan veel mensen met deze aandoeningen vaak jarenlang niet gediagnosticeerd. Ondanks het ontbreken van symptomen kan persisterende hyperglycemie echter ernstige complicaties veroorzaken, waaronder hart- en nierziekten, zenuwbeschadiging en oogaandoeningen die tot blindheid kunnen leiden.
Waarschuwingen en voorzorgsmaatregelen
Omdat glucose zoveel belangrijke functies in het lichaam dient, bespreek uw zorgen over uw glucosewaarden met uw arts. Dit is vooral belangrijk als u risicofactoren hebt voor prediabetes en diabetes type 2, waaronder: - leeftijd ouder dan 40 - boven het normale lichaamsgewicht - inactieve levensstijl - ouders of broers en zussen met diabetes
Zoek onmiddellijk medische hulp als u tekenen of symptomen van hypoglycemie of hyperglykemie ontwikkelt. Als u diabetes heeft, volg dan zorgvuldig uw dieet, lichaamsbeweging en medicatieplannen. Stop niet met het innemen van uw medicatie of verander de dosering niet, tenzij uw arts u zegt dat te doen.
Gereviewd en herzien door: Tina M. St. John, M.D.
