Hoewel benzoëzuur wordt gebruikt in cosmetica, kleurstoffen, kunststoffen en insectenwerende middelen, wordt het meestal als conserveermiddel opgenomen in voedingsproducten. De vroegste vermelding van benzoëzuur komt uit de 16e eeuw. De stof kreeg zijn naam van gombenzoë, de plant waarvan het hars voor het eerst werd afgeleid. In de 19e eeuw werd benzoëzuur gesynthetiseerd uit koolteer. Tegenwoordig is het gemaakt van tolueen, een bijproduct van aardolie.
Kenmerken
Encyclopedie Britannica beschrijft benzoëzuur als een kleurloze organische verbinding. Het is geclassificeerd als een carbonzuur, wat betekent dat het wordt gevormd door een koolstof gebonden aan een zuurstofatoom en een hydroxylgroep (-OH). Het is zwak zuur, met een pH van 2,8. In normale omstandigheden heeft het een witte, schilferige uitstraling die eigenlijk bestaat uit kleine, naaldachtige kristallen.
Functie
Zowel benzoëzuur als natriumbenzoaat, de zoutvorm, hebben remmende effecten op de groei van gist, een belangrijke oorzaak van voedselbederf. Met name gist is bijzonder verwoestend in voedingsmiddelen en dranken met een lage pH en een hoog suikergehalte. Een studie gepubliceerd in 1991 in Applied and Environmental Microbiology beschreef de metabolische verstoring van benzoëzuur op gistcellen. Door het vermogen van de gist om suikers te fermenteren te vertragen, verhongert benzoëzuur de gist van energie en verhindert het de groei ervan.
overwegingen
Omdat benzoëzuur toxisch is, wordt de hoeveelheid benzoaten die aan levensmiddelen kan worden toegevoegd, zorgvuldig gecontroleerd. Codex Alimentarius, een internationaal verdrag dat de voedselveiligheidsnormen dicteert, beperkt de hoeveelheid benzoëzuur of natriumbenzoaat tot 0,05 tot 0,1 volumeprocent. De meeste voedingsmiddelen mogen niet meer dan 1.000 mg per kilogram eten. Vloeibare eiproducten, dieetvoeding, kauwgom en verwerkte groenten behoren tot de voedingsmiddelen met de hoogste hoeveelheid benzoaat die wettelijk is toegestaan.
Waarschuwing
Er is enige bezorgdheid dat benzoaten die aan sommige soorten frisdranken worden toegevoegd, benzeen, een gevaarlijk carcinogeen en milieuvervuilend middel kunnen produceren. De blootstelling aan benzeen komt meestal van het inademen van uitlaatgassen, maar het kan ook worden geproduceerd door de interactie van benzoëzuur en ascorbinezuur, een voorloper van vitamine C. De pH van de drank, de temperatuur waarbij het wordt opgeslagen en de mate van blootstelling aan UV-licht kan van invloed zijn op de mate waarin benzeen wordt geproduceerd. De huidige gegevens zijn echter onvoldoende om betrouwbaar aan te geven of benzeen wordt gevormd als resultaat van de interactie van ascorbinezuur en benzoëzuur in gangbare producten.
potentieel
Een studie uit 2004 van de afdeling Biochemie en Voeding van de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem beschrijft een nieuwe manier om benzoaten te gebruiken om voedselbederf te voorkomen. Als gist stikstofarm is, kan het zichzelf desondanks een katabolisch proces aandrijven waarin het enkele van zijn eigen interne structuren omzet in energie. Benzoëzuur remt effectief dit metabole proces bij lagere concentraties dan nodig is om fermentatie direct te remmen. Door deze twee benaderingen te combineren, kon een zinvolle preventie van voedselbederf worden verkregen met lagere conserveermiddelen.
