Alfred Adler (1870-1937) ontwikkelde persoonlijkheidstheorieën die zich richtten op de behoefte van een therapeut om een individu te begrijpen in de context van een sociale omgeving. Volgens Adler komen karaktereigenschappen en gedragingen voornamelijk voort uit ontwikkelingskwesties, waaronder geboortevolgorde.
Eerstgeboren kinderen
Adler geloofde dat wanneer een kind geboren wordt, het invloed heeft op de persoonlijkheid. Op basis van zijn theorie bijvoorbeeld, neigt het oudste kind - vatbaar voor perfectionisme en behoefte aan affirmatie - ertoe om intellectueel, consciëntieus en dominant te worden in sociale settings. Adler schrijft dit toe aan het feit dat het kind de onverdeelde aandacht van de ouders verliest en het hele leven compenseert door eraan te werken om het terug te krijgen. Bovendien kan van dit kind worden verwacht dat het een voorbeeld stelt en verantwoordelijkheid krijgt voor jongere broers en zussen.
Tweede en middelste kinderen
Adler beschrijft het tweede geboren kind als iemand die een "pacemaker" heeft. Omdat er altijd iemand is die er het eerst was, zou dit kind kunnen groeien om meer competitief, rebels en consistent te zijn in zijn pogingen om de beste te zijn. Middenkinderen worstelen misschien met het uitzoeken van hun plaats in het gezin en later in de wereld. Ze willen graag door de ouders worden geprezen en zijn daarom geneigd geschenken te ontwikkelen in de kunst of de academische wereld om dit doel te bereiken. Vanwege hun "middelste" status kunnen ze ook de meest flexibele en diplomatieke leden van het gezin zijn.
Jongste en enige kinderen
In de theorie van Adler is het jongste kind afhankelijk en egoïstisch omdat familieleden altijd voor hen zorgen. Dit kind kan echter ook beschikken over positieve eigenschappen van zelfvertrouwen, het vermogen om plezier te hebben en comfort bij het ontvangen van anderen. Alleen kinderen hoeven de aandacht van hun ouders niet te delen. Ze vinden het misschien moeilijk om nee te zeggen en school kan een moeilijke overgang zijn omdat ze niet het enige doelwit van de leraar zijn. Op een positieve noot, Adler geloofde dat, in vergelijking met anderen van hun leeftijd, alleen kinderen de neiging hebben om meer volwassen te zijn, zich comfortabeler voelen bij volwassenen en het zelfs beter doen in intellectuele en creatieve bezigheden.
Andere familiesituaties
Adler richtte zich ook op specifieke gezinssituaties, zoals tweelingen. Bij een tweeling wordt de een meestal als ouder beschouwd en is hij sterker en actiever. Deze wordt vaak de leider, hoewel beiden identiteitsproblemen kunnen ontwikkelen omdat ze worden behandeld als één eenheid in plaats van twee personen. Een ander voorbeeld dat Adler beschrijft is een enige jongen onder meisjes. Hij suggereert dat deze jongen zich kan ontwikkelen tot een volwassene die altijd probeert zijn mannelijkheid te bewijzen of, omgekeerd, verwijfd kan worden. Een enig meisje onder jongens kan heel vrouwelijk worden of, in een poging de jongens te overtroeven, een wildezus worden. Ze heeft misschien de neiging om hard te werken om haar vader te plezieren.
Algemene opmerkingen
Adler biedt enkele algemene aantekeningen voor zijn geboortetheorie. Hij suggereert dat als er meer dan drie jaar tussen kinderen zit, er verschillende subgroepen van geboortevolgorde kunnen ontstaan. Bovendien kan een geboortevolgordepositie worden ingenomen door een ander kind als de omstandigheden dit toelaten. Adler erkent ook dat voor sommige mensen de geboortevolgorde mogelijk niet zo belangrijk is als de opvattingen van ouders, rolpatronen of sociaal-economische kwesties. Hij moedigde beoefenaars aan om te begrijpen dat de psychologische situatie in elke familie anders is; de geboortevolgorde is eenvoudigweg een mogelijk hulpmiddel om te helpen bij het plannen en beoordelen.
